เชิงประจักษ์ (๒๕ กันยายน ๒๕๕๓)
เชิงประจักษ์
คำว่า ประจักษ์ หมายถึง ปรากฏหรือรู้อย่างแจ้งชัดแก่ตาหรือแก่ใจ เมื่อใช้ร่วมกับคำว่า เชิง เป็น เชิงประจักษ์ มักใช้ขยายคำว่า หลักฐาน และ เหตุผล เป็น หลักฐานเชิงประจักษ์ หรือ เหตุผลเชิงประจักษ์ หมายถึง หลักฐานหรือเหตุผลที่สามารถพิสูจน์ให้เห็นจริงได้ เช่น นักวิทยาศาสตร์ยังไม่สามารถหาหลักฐานเชิงประจักษ์พิสูจน์ให้เห็นว่ามนุษย์ต่างดาวเคยมาเยือนโลกจริง. เขาหาเหตุผลเชิงประจักษ์มาหักล้างเหตุผลเลื่อนลอยที่อีกฝ่ายหนึ่งยกขึ้นมาอ้าง. นอกจากนี้ เชิงประจักษ์ ยังใช้ในความหมายว่า มีหลักฐานให้เห็นได้ชัด เช่น ผลงานที่จะเสนอขอเลื่อนตำแหน่ง ต้องเป็นผลงานเชิงประจักษ์ มีรูปภาพหรือวุฒิบัตรประกอบชัดเจน. คำว่า เชิงประจักษ์ เป็นศัพท์ที่บัญญัติให้ตรงกับคำภาษาอังกฤษว่า empirical (อ่านว่า เอ็ม-พิ –ริ -เคิ่ล)
ที่มา : บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๕ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๓ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.