เว็บไซต์ (๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔)

เว็บไซต์

          เว็บไซต์  มาจากคำภาษาอังกฤษว่า w-e-b s-i-t-e คำนี้มีศัพท์บัญญัติว่า ที่อยู่เว็บ หมายถึง ชื่อเว็บที่เป็นแหล่งข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งอาจเป็นข้อมูลของหน่วยงานทั้งราชการ เอกชน หรือบุคคล โดยรวมเก็บไว้ในเครื่องแม่ข่ายซึ่งต่อเข้ากับเครือข่ายอินเทอร์เน็ต เมื่อต้องการศึกษาหรือค้นหาข้อมูลนั้น ต้องใช้คอมพิวเตอร์ เป็นเครื่องมือไปค้นที่ชื่อเว็บไซต์ที่ต้องการ เช่น เมื่อต้องการค้นข้อมูลของราชบัณฑิตยสถาน ต้องใช้โปรแกรมค้นดูเว็บไซต์ แล้วพิมพ์ชื่อเว็บว่า www.royin.go.th (อ่านว่า เวิล-ไว-เว็บ  ด็อต อาร์-โอ-วาย-ไอ-เอ็น ด็อต จี-โอ ด็อต ที-เอช).   เว็บไซต์ดังกล่าวประกอบด้วยหน้าของเว็บไซต์ที่เรียกว่าเว็บเพจ หลายเว็บเพจที่เชื่อมโยงกัน  เว็บเพจแรกที่พบ เรียกว่า โฮมเพจ หรือ หน้าหลัก. ในหน้าหลักจะมีหัวข้อของข้อมูลในเว็บไซต์ จึงเปรียบเหมือนสารบัญที่ใช้ค้นหาข้อมูลต่อไป

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ (๘ กันยายน ๒๕๕๔)

พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ

          พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ หมายถึง สถานที่จัดแสดงสัตว์ที่อาศัยอยู่ในน้ำ หากจัดแสดงสัตว์น้ำจืด ก็จะมีปลา ปู กุ้ง หอย และเต่า. แต่หากแสดงสัตว์น้ำเค็ม นอกจากมีสัตว์เช่นเดียวกับสัตว์น้ำจืดแล้ว ยังมีม้าน้ำ ปลาหมึก แมงกะพรุน แมงดา ปลิงทะเล ปะการัง ดอกไม้ทะเล ฯลฯ ไว้ให้ชมด้วย. พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำแตกต่างกับพิพิธภัณฑ์ทั่วไปตรงที่จัดแสดงสิ่งที่มีชีวิต และมักจำลองสภาพนิเวศของสัตว์น้ำให้ใกล้เคียงสภาพนิเวศตามธรรมชาติ. พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำจึงเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ดีเหมาะแก่เยาวชนและประชาชนจะเข้ามาศึกษาชีวิตความเป็นอยู่ของสัตว์น้ำและสภาพนิเวศของสัตว์น้ำ นอกจากนี้ยังจะได้ความเพลิดเพลินอีกด้วย พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ ตรงกับคำภาษาอังกฤษว่า aquarium เช่น พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำบางแสน พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำจังหวัดหนองคาย. คำว่า พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ บางแห่งใช้ว่า สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ หรือ ศูนย์แสดงพันธุ์สัตว์น้ำ เช่น  สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำบึงฉวากเฉลิมพระเกียรติ ศูนย์แสดงพันธุ์สัตว์น้ำเทศบาลเมืองศรีสะเกษ

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

อีบุ๊ก (๒๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔)

อีบุ๊ก

          อีบุ๊ก มาจากคำภาษาอังกฤษว่า e-book [หรือ ebook]  ซึ่งย่อมาจากคำว่า  electronic book  คำนี้ตรงกับศัพท์บัญญัติของราชบัณฑิตยสถานว่า หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ หมายถึงสิ่งพิมพ์ซึ่งเก็บอยู่ในรูปแบบที่อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์สามารถนำไปใช้งานได้.  ประโยชน์ของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์คือผู้ใช้จะเข้าไปอ่านได้โดยไม่ต้องเดินทางไปห้องสมุดหรือซื้อหนังสือจากร้าน. ในบางกรณีการอ่านอีบุ๊กอาจต้องเสียค่าใช้จ่าย. ปัจจุบันมีการนำสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ไปเผยแพร่ในแบบอีบุ๊กมากขึ้น ทั้งยังมีการผลิตอีบุ๊กโดยตรง โดยไม่เคยมีฉบับพิมพ์มาก่อน.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

วัดรอยตีน-วัดรอยเท้า (๑๘ กันยายน ๒๕๕๔)

วัดรอยตีน-วัดรอยเท้า

          สำนวน วัดรอยตีน หรือ วัดรอยเท้า  หมายถึง การวัดขนาดรอยเท้าของตนว่าพอจะเท่าผู้ที่จะเข้าไปเทียบความสามารถแล้วหรือยัง. สำนวน วัดรอยตีน หรือ วัดรอยเท้า  ใช้เป็นคำตำหนิผู้ที่บังอาจแสดงตนว่าเหนือผู้มีพระคุณ  อาจมีความหมายรวมไปถึงคนที่อกตัญญู  เช่น  ลูกศิษย์ที่คอยวัดรอยเท้าครู  ชิงดีชิงเด่นเพื่อให้เห็นว่าตนมีความสามารถเหนือกว่าครูโดยไม่เคารพครู ไม่มีใครเขานับว่าเป็นคนดีหรอก.  สำนวนนี้มีที่มาจากวรรณคดีเรื่องรามเกียรติ์    กล่าวถึงควายชื่อทรพีซึ่งคอยวัดรอยตีนของตนกับรอยตีนของทรพาผู้เป็นพ่อว่าตนโตพอที่จะสู้กับพ่อได้หรือยัง ดังปรากฏในรามเกียรติ์  พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช  ความว่า  ทรพีรู้ว่าทรพาฆ่าลูกตัวผู้ทุกตัวจึงหาโอกาสจะฆ่าทรพาและคอยตามวัดรอยตีนของทรพา เมื่อเห็นว่ารอยตีนโตพอจะสู้พ่อได้แล้วจึงท้าขวิดและฆ่าทรพาตาย

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

ลอยนวล (๑๖ กรกฎาคม ๒๕๕๔)

ลอยนวล

          ลอยนวล ใช้เป็นสำนวนมีความหมายว่า สบายใจ อยู่อย่างสบาย ไม่ทุกข์ร้อนเพราะไม่ถูกจับตัวมาลงโทษ เช่น โจรปล้นร้านทองหนีไปอย่างลอยนวล.  ผู้ร้ายที่ฆ่าชิงทรัพย์คนขับรถแท็กซี่ยังลอยนวลอยู่. สำนวน ลอยนวล มีปรากฏมาแต่โบราณ มีความหมายกว้างกว่าในปัจจุบัน หมายถึง อยู่อย่างสบาย ไม่ทุกข์ร้อน  เช่นในเรื่องมหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์ทานกัณฑ์ กล่าวถึงตอนที่พระเวสสันดรต้องเสด็จออกไปอยู่ป่า พระนางมัทรีขอตามไปด้วยเพื่อดูแลรับใช้พระสวามี โดยให้เหตุผลว่า เมื่อพระสวามีตกยากต้องไปลำบาก พระนางไม่สมควรที่จะอยู่สุขสบายในเมือง ความปรากฏดังนี้ “แต่ว่าลูกจะไม่ไปก็ใช่ที่ ด้วยพระสวามีสิตกไร้ ใครเขาไม่อินัง ลูกจะนอนลอยนวลอยู่ในวังไม่บังควร”

          ในบทละครนอกเรื่อง ไชยเชษฐ์ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ตอนพระไชยเชษฐ์ตามมาง้อนางสุวิญชาให้กลับไปเมืองเหมันต์ นางวิฬาร์ซึ่งเป็นผู้ช่วยของนางสุวิญชากล่าวต่อว่าพระไชยเชษฐ์ ว่า  “แต่เจ็บอายเพียงนี้แล้วมิสา     ยังจะมาลอยนวลชวนไปใหม่”

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

เขียว (๗ กันยายน ๒๕๕๔)

เขียว

          คำว่า เขียว ตามที่เข้าใจกันในปัจจุบันหมายถึงสีแบบใบไม้สด แต่ในสมัยก่อนสีเขียวหมายรวมถึงสีน้ำเงินหรือสีฟ้าอย่างท้องฟ้าด้วย คนไทยจึงมักเรียกปากกาที่มีหมึกสีน้ำเงินว่าปากกาเขียว และกล่าวว่าท้องฟ้าเป็นสีเขียว ดังมีสำนวนว่า สุดหล้าฟ้าเขียว หมายถึง ไกลมาก. คำว่า พิมพ์เขียว หมายถึง สําเนาที่ทำขึ้นโดยฉายแสงบนต้นฉบับให้ปรากฏเป็นลวดลายสีนํ้าเงินบนกระดาษพื้นขาว หรือเป็นลวดลายสีขาวบนกระดาษสีน้ำเงิน. ถ้าใช้คำว่า เขียว ขยายคำว่า เหม็น เป็น เหม็นเขียว หมายถึง เหม็นอย่างกลิ่นใบไม้สดบางชนิด เช่น เขาไม่ยอมกินผัก บอกว่าเหม็นเขียว.

          คำว่า เขียว เมื่อใช้ขยายคำบางคำ ไม่ได้แสดงสี แต่แสดงความโกรธ ความไม่พอใจ เช่น เจ้านายดุลูกจ้างเสียงเขียว.  คุณแม่ทำตาเขียวเมื่อเห็นลูกสาวแต่งตัวไม่เรียบร้อย.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๗ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.