กินแกลบกินรำ-กินหญ้า (๑๗ เมษายน ๒๕๕๖)

กินแกลบกินรำ-กินหญ้า

          กินแกลบกินรำ  เป็นสำนวนหมายความว่า โง่  คำว่า แกลบ หมายถึง เปลือกของข้าวที่สีเอาเมล็ดออกไปแล้ว. ส่วนคำว่ารำ หมายถึง ผงเยื่อของเมล็ดข้าวสาร ที่หลุดออกมาระหว่างการสี.  ทั้งแกลบและรำใช้เป็นอาหารสำหรับเลี้ยงสัตว์ เช่น หมู เป็ด ไก่  กินแกลบกินรำ  จึงเป็นสำนวนที่แปลว่าโง่เหมือนสัตว์ที่กินแกลบกินรำ ซึ่งส่วนมากมักจะหมายถึงหมู   ตัวอย่างเช่น ฉันรู้ว่าคุณพูดโกหก ฉันไม่ได้กินแกลบกินรำนะถึงจะไม่รู้ว่าความจริงคืออะไร.

          อีกสำนวนหนึ่งที่มีความหมายว่าโง่เหมือนกันคือ กินหญ้า หญ้าเป็นอาหารของสัตว์ เช่น ช้าง ม้า วัว ควาย แต่สำนวนนี้มักใช้ในเชิงดูถูกเหยียดหยามว่าโง่เหมือนวัวเหมือนควายมากกว่าสัตว์ชนิดอื่น ตัวอย่างเช่น ฉันพูดอธิบายให้เธอฟังตั้งยืดยาวยังไม่เข้าใจอีกหรือ กลับไปกินหญ้าซะไป. สงสัยว่าเธอจะกินหญ้าเป็นอาหารนะ ถึงให้เขาหลอกอยู่ได้. 

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๗ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๖ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

 

น้ำเงิน (๑๖ มีนาคม ๒๕๕๖)

น้ำเงิน

          น้ำเงิน เป็นชื่อสีอย่างสีคราม สีน้ำเงินเป็นสีหนึ่งในสีธงชาติไทย ซึ่งประกอบด้วยสี ๓ สี คือ แดง ขาว และน้ำเงิน สาเหตุที่สีน้ำเงินมีชื่อเรียกเช่นนี้เป็นเพราะความคล้ายคลึงกับสีน้ำของเงิน เงินที่หลอมละลายกลายเป็นของเหลวจะมีสีครามอ่อน ดังอักขราภิธานศรับท์ให้ความหมายของคำ น้ำเงิน ว่า “น้ำเงิน คือศรีเขียวเหมือนศรีครามอ่อน ศรีเหมือนศรีเงินที่ละลายคว่างอยู่ในเบ้านั้น”

          คำว่า น้ำเงิน ที่หมายถึงน้ำของเงิน  ดังปรากฏในหนังสือพระราชหัตถเลขาในรัชกาลที่ ๕ เรื่องเสด็จประพาสแหลมมลายู ความว่า “ต่อขึ้นไปข้างหลังถ้ำนั้นเป็นถ้ำเวิ้งสูงขึ้นไปอีกชั้นหนึ่ง แต่ช่องสว่างกว้างดูเปนรอยน้ำซึมเปนน้ำเงินไปเกือบทั้งถ้ำ”

          นอกจากนี้ น้ำเงิน ยังเป็นชื่อปลาน้ำจืด ตัวแบนข้าง ไม่มีเกล็ด รูปร่างคล้ายปลาเนื้ออ่อน ที่เรียกว่า ปลาน้ำเงิน เพราะหนังมีความวาวสะท้อนแสงเป็นสีน้ำเงิน

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

พระชินสีห์ (๒๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๖)

พระชินสีห์

          ชินสีห์ มาจากคำภาษาบาลีว่า ชิน (อ่านว่า ชิ -นะ) แปลว่า ผู้ชนะ กับคำว่า สีห (อ่านว่า สี-หะ) แปลว่า ราชสีห์ หรือ สิงโต. ชินสีห์ จึงแปลว่า ราชสีห์ผู้ชนะ. ราชสีห์เป็นสัตว์บกที่มีขนาดใหญ่ มีพละกำลังมาก มีท่วงท่าสง่างาม เป็นที่เกรงขามของสัตว์ทั่วไป จึงได้รับการยอมรับให้เป็นเจ้าแห่งสัตว์บกทั้งหลาย. การที่พุทธศาสนิกชนใช้คำว่า สีห์ หรือ สีหะ เป็นพระนามของพระพุทธเจ้าในคำว่า พระชินสีห์  ก็เพราะเปรียบกำลังแห่งพระปัญญา อำนาจแห่งธรรมอันบริสุทธิ์ลึกซึ้ง และความเป็นใหญ่กว่าบุคคลอื่นของพระพุทธเจ้า กับกำลังอำนาจและความเป็นใหญ่ของราชสีห์เหนือสัตว์อื่น. พระพุทธเจ้าเหนือกว่าบุคคลอื่นเพราะทรงใช้อำนาจแห่งธรรมะเอาชนะกิเลสทั้งหมดได้

          พระชินสีห์ หรือ พระพุทธชินสีห์ เป็นชื่อพระพุทธรูปองค์สำคัญ ตามตำนานกล่าวว่าสร้างพร้อมกับพระพุทธชินราชและพระศรีศาสดา

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๒ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๕๖ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

พลังงานหมุนเวียน (๑๖ เมษายน ๒๕๕๖)

พลังงานหมุนเวียน

          พลังงานหมุนเวียน ตรงกับคำภาษาอังกฤษว่า renewable energy  หมายถึงพลังงานที่มีอยู่หรือเกิดซ้ำ ในสิ่งแวดล้อม ใช้ได้อย่างไม่มีวันหมด  เป็นพลังงานที่ได้จากแหล่งต่าง ๆ ในธรรมชาติ เช่น แสงอาทิตย์  ลม น้ำ และความร้อนใต้พิภพ  พลังงานหมุนเวียนเป็นพลังงานที่สะอาด  ไม่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม  และเป็นพลังงานที่หาง่ายมีอยู่ทั่วไปในท้องถิ่น  พลังงานหมุนเวียนมีข้อดีคือช่วยลดมลพิษเนื่องจากการผลิตไฟฟ้าจากเชื้อเพลิง   ช่วยลดการนำเข้าน้ำมันจากต่างประเทศ  ลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกซึ่งทำให้เกิดภาวะโลกร้อน  ส่งเสริมให้ชุมชนหรือเอกชนสามารถผลิตพลังงานเอง  เช่นการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์  พลังงานไฟฟ้าจากน้ำตก  เป็นต้น

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๖ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.