ไก่แก่แม่ปลาช่อน (๒๘ มีนาคม ๒๕๕๖)
ไก่แก่แม่ปลาช่อน
ไก่แก่แม่ปลาช่อน เป็นสำนวน ใช้กับผู้หญิงที่มีมารยาเล่ห์เหลี่ยมมาก อาจเพี้ยนมาจากสำนวนเดิมว่า กระต่ายแก่แม่ปลาช่อน ดังปรากฏในวรรณคดีไทยหลายเรื่อง เช่น เรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่ ตอนพระอภัยมณีกล่าวกับนางสุวรรณมาลี ว่า “ขี้เกียจเกี้ยวเคี่ยวขับข้ารับแพ้ กระต่ายแก่แม่ปลาช่อนงอนไม่หาย”
ในเรื่องคาวี พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระคาวีว่านางคันธมาลี ดังนี้
“ไม่พอที่ตีวัวกระทบคราด สัญชาติกระต่ายแก่แม่ปลาช่อน
แสร้งสบิ้งสะบัดตัดรอน จะช่วยสอนให้ดีก็มิเอา”
สำนวน กระต่ายแก่แม่ปลาช่อน ในคำประพันธ์ทั้ง ๒ เรื่องนี้หมายถึง ผู้หญิงที่มีแง่งอน สะบัดสะบิ้ง มีมารยา
ต่อมาสำนวนนี้พูดเพี้ยนเป็น ไก่แก่แม่ปลาช่อน และกลายความหมายมาเป็น ผู้หญิงที่มีมารยาเล่ห์เหลี่ยมมาก
ที่มา : บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๘ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.