สมอ (๙ ตุลาคม ๒๕๕๐)

สมอ

          สมอ (อ่านว่า สะ-หฺมอ) เป็นเครื่องมือที่ใช้สำหรับทิ้งลงไปให้เกาะพื้นดิน เพื่อยึดเรือให้หยุดอยู่กับที่ โดยไม่ต้องผูกเรือกับหลัก ทุ่น หรือสิ่งอื่น

          คำว่า สมอ เป็นคำที่เพี้ยนมาจากคำภาษาเขมรว่า ถฺม (อ่านว่า ทะ-มอ) ซึ่งแปลว่า หิน.  ในสมัยโบราณคงจะใช้หินผูกเชือกทิ้งลงไปในน้ำเพื่อยึดเรือไว้ไม่ให้ลอยน้ำไป และได้วิวัฒนาการมาจนเป็นสมอแบบปัจจุบัน

          กิริยาที่ใช้กับ สมอ มีคำว่า ทอดสมอ หมายถึง ทิ้งสมอลงไปในน้ำ.  เกาสมอ หมายถึง ลากสมอไปตามพื้นน้ำเพื่อให้ยึดติดกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง. และ ถอนสมอ หมายถึง เอาสมอขึ้นจากน้ำ.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.


 

กระดิ่ง และ กระดึง (๒๗ กันยายน ๒๕๕๐)

กระดิ่ง และ กระดึง

          คำว่า กระดิ่ง กับ กระดึง มีเสียงและความหมายคล้ายกัน

           กระดิ่ง หมายถึง เครื่องทำเสียง ทำด้วยโลหะ มักมีรูปคล้ายระฆังแต่ขนาดเล็กกว่า มีตุ้มเล็ก ๆ อยู่ข้างใน สำหรับกระทบกับตัวกระดิ่งให้เกิดเสียง ใช้เป็นเครื่องทำสัญญาณ เช่น คนขายไอศกรีมสั่นกระดิ่งเป็นสัญญาณเรียกลูกค้า.

          กระดึง มี ๒ ความหมาย ความหมายแรกหมายถึง กระดิ่งที่ใช้แขวนตามชายคาโบสถ์และวิหาร   เมื่อลมพัด ปลายตุ้มจะกระทบตัวกระดึงทำให้เกิดเสียงไพเราะ.    ความหมายที่ ๒ หมายถึง เครื่องทำเสียงทำด้วยโลหะหรือไม้ก็ได้ มีรูปต่าง ๆ กัน มีลูกกระทบแขวนอยู่ภายในหรือห้อยกระหนาบอยู่ภายนอก มักใช้แขวนคอวัวเป็นต้น

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๗ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๐ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.