ที่ประชุมชน (๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๑)

ที่ประชุมชน

          ที่ประชุมชน หมายถึง ที่ซึ่งประชาชนมารวมกัน เป็นสถานที่สาธารณะซึ่งมีลักษณะเป็นทางการ. การกระทำใด ๆ ในที่ประชุมชน ไม่ว่าจะเป็นการแต่งกาย การปฏิบัติตน การพูดจา จึงต้องระมัดระวังให้มีลักษณะสุภาพ เหมาะสม ไม่ประเจิดประเจ้อ ไม่เป็นการรบกวนหรือคุกคามผู้อื่น เช่น เธอไม่ควรใช้คำหยาบคายในที่ประชุมชน. นักเรียนต้องเรียนรู้คำทางการที่จะใช้ในที่ประชุมชน. อยู่ในที่ประชุมชนจะปล่อยตัวอย่างอิสระเหมือนอยู่ในบ้านของเราไม่ได้.
          คำว่า ประชุมชน มีความหมายเหมือนกับคำว่า ที่ชุมนุมชน แต่ที่ประชุมชน เน้นความเป็นสาธารณะของสถานที่มากกว่าจุดมุ่งหมายของผู้ที่มารวมกันในที่ประชุมนั้น

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๒ สิงหาคม  พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

บัณฑิต (๒ กันยายน ๒๕๕๑)

บัณฑิต

          คำว่า บัณฑิต เป็นคำที่มาจากภาษาบาลีว่า ปณฺฑิต (อ่านว่า ปัน-ดิ-ตะ) แปลว่า ผู้ทรงความรู้ ผู้มีปัญญา นักปราชญ์. ในภาษาไทยใช้คำว่า บัณฑิต หมายถึงผู้ที่ได้ศึกษาความรู้สำเร็จแล้ว เช่น คนที่ได้บวชเป็นพระภิกษุจนครบพรรษา ได้ศึกษาเล่าเรียนพระธรรมพอสมควร ได้เรียนรู้ธรรมะของผู้ครองเรือน เรียนหนังสือจนอ่านออกเขียนได้ และเรียนรู้ระเบียบของสังคม เป็นผู้ที่มีวุฒิภาวะสมบูรณ์ สามารถนำครอบครัวต่อไปได้ จึงเรียกว่า บัณฑิต ซึ่งเมื่อย่อเป็นคำสั้น ๆ ใช้ว่า ทิด. ในปัจจุบัน มีการจัดการศึกษาวิชาการมากมายหลายแขนง และเรียกขั้นความรู้ระดับปริญญาตรีว่า ระดับปริญญาบัณฑิต. เรียกขั้นความรู้ระดับปริญญาโทว่า ระดับปริญญามหาบัณฑิต และเรียกขั้นความรู้ระดับปริญญาเอกว่า ระดับปริญญาดุษฎีบัณฑิต.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

แผนผัง-แผนภาพ (๓ ตุลาคม ๒๕๕๑)

แผนผัง-แผนภาพ

          แผนผัง และ แผนภาพ ทั้ง ๒ คำ มีความหมายเหมือนกัน คือหมายถึง ภาพจำลองที่ใช้ลายเส้นหรือสัญลักษณ์ต่าง ๆ เพื่อแสดงความสัมพันธ์ของส่วนต่าง ๆ ของสิ่งที่มีโครงสร้าง แต่คำทั้งสองมีความหมายต่างกันบางประการ กล่าวคือ แผนผัง มักใช้กับสถานที่ อาคาร ที่อยู่อาศัย เช่น ตำรวจเขียนแผนผังที่เกิดเหตุไว้เป็นหลักฐาน. แผนผังที่อยู่อาศัยของชุมชนนี้แสดงให้เห็นความหนาแน่นของประชากร.

          ส่วน แผนภาพ ใช้ทั่วไปและใช้แสดงความสัมพันธ์ของส่วนประกอบของสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือแสดงความสัมพันธ์ของสิ่งที่ต่างกันก็ได้ เช่น แผนภาพแสดงส่วนประกอบของรถยนต์. แผนภาพแสดงความแตกต่างของคนไทยกับคนญี่ปุ่นในการใช้จ่าย. แผนภาพแสดงปัจจัยของความสำเร็จในการศึกษาระดับปริญญาเอก.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

 

แผนภาพ-แผนภูมิ (๒ ตุลาคม ๒๕๕๑)

แผนภาพ-แผนภูมิ

          แผนภาพ หมายถึง ภาพที่แสดงความสัมพันธ์ของสิ่งต่าง ๆ หรือการทำงานของส่วนประกอบต่าง ๆ ของสิ่งที่มีโครงสร้างซับซ้อน เพื่อทำให้เข้าใจง่ายขึ้น. แผนภาพมักเขียนด้วยลายเส้น ตัวอักษร หรือสัญลักษณ์ต่าง ๆ เพื่อแสดงลักษณะเฉพาะหรือโครงสร้างที่สำคัญ. แผนภาพมักใช้แสดงข้อมูลที่เป็นตัวเลข เช่น แผนภาพนี้แสดงตัวเลขอัตราการเพิ่มขึ้นของประชากรจีนในช่วง ๓๐ ปีที่แล้ว. แผนภาพของรถรุ่นใหม่แสดงให้เห็นส่วนประกอบที่ช่วยประหยัดพลังงาน.

          แผนภาพ มีความหมายคล้ายกับคำว่า แผนภูมิ. ทั้งสองคำหมายถึงภาพจำลองที่ใช้ลายเส้น หรือสัญลักษณ์ แสดงความสัมพันธ์ของสิ่งต่าง ๆ แต่ต่างกันตรงที่ แผนภาพ แสดงรายละเอียดมากกว่า ซับซ้อนกว่าแผนภูมิ นอกจากนั้น แผนภาพ มักแสดงข้อมูลที่เป็นตัวเลข

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

 

ภาษา (๒๓ ตุลาคม ๒๕๕๑)

ภาษา

          คำว่า ภาษา เป็นคำที่มาจากภาษาสันสกฤตว่า ภาษ (อ่านว่า พา-สะ) แปลว่า พูด บอกกล่าว. ภาษา เป็นเครื่องมือที่ทำให้มนุษย์สื่อสารกัน ติดต่อทำความเข้าใจกัน บอกเล่าเรื่องราวต่าง ๆ ให้กันและกันทราบได้. ภาษาที่เป็นพื้นฐานของมนุษย์คือ ภาษาพูด หรือภาษาที่ใช้เสียงพูดออกมาเป็นถ้อยคำ. ปัจจุบันภาษาส่วนใหญ่มีทั้งภาษาพูดและภาษาเขียน. มนุษย์มีความสามารถใช้สิ่งอื่น ๆ แทนภาษาพูดได้ ภาษาจึงมีความหมายถึงสิ่งอื่น ๆ ที่มนุษย์ใช้เพื่อสื่อสารกันด้วย เช่น ภาษามือ ภาษาสัญญาณ ภาษาใบ้ ภาษากาย ซึ่งแม้จะมีข้อจำกัดไม่สมบูรณ์เท่าภาษาพูด แต่ก็เป็นภาษาที่ใช้กันอยู่ทั่วไปทั้งในระดับพื้นบ้านและในระดับสากล

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

 

กระดอน-เด้ง (๑๒ ตุลาคม ๒๕๕๑)

กระดอน-เด้ง

          กระดอน หมายถึง อาการที่สิ่งใดสิ่งหนึ่งสะท้อนขึ้น เช่น เขาตบลูกปิงปองลงบนโต๊ะ ลูกปิงปองกระดอนขึ้นมา. กระดอน หมายถึง อาการที่สิ่งใดสิ่งหนึ่งสะท้อนขึ้นติดต่อกันหลายครั้ง ก็ได้ เช่น รถที่แล่นบนถนนขรุขระจะกระดอนขึ้น ๆ ลง ๆ.

          กระดอน มีความหมายคล้ายกับคำว่า เด้ง เช่นเราอาจพูดว่า ลูกปิงปองที่ถูกตบลงโต๊ะเด้งขึ้นมา. เด้ง นอกจากจะแปลว่า กระดอน แล้ว  เด้ง ยังเป็นอาการที่สิ่งใดสิ่งหนึ่งถูกกดหรือถูกบีบแล้วดีดหรือดันขึ้น เช่น พอเขากดลูกบอลลงในน้ำ ลูกบอลก็จะเด้งขึ้นมา. หรือหมายถึง ดีดคืนสภาพกลับขึ้นมาดังเดิมทันที เช่น หน้าเด้ง.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

แผนภูมิ-แผนผัง (๑ ตุลาคม ๒๕๕๑)

แผนภูมิ-แผนผัง

          แผนภูมิ หมายถึง ภาพที่แสดงความสัมพันธ์ของสิ่งต่าง ๆ โดยใช้เส้นเชื่อมโยงเครื่องหมายหรือข้อความที่เป็นตัวแทนของสิ่งต่าง ๆ เพื่อให้เข้าใจความสัมพันธ์ได้ง่ายขึ้น เช่น เขียนอธิบายยืดยาวอย่างนี้ ผู้อ่านคงไม่เข้าใจ ต้องมีแผนภูมิประกอบด้วย. แผนภูมิมีหลายประเภท ขึ้นอยู่กับจุดมุ่งหมายหรือความสัมพันธ์ของสิ่งนั้น ๆ เช่น แผนภูมิเปรียบเทียบ. แผนภูมิวิวัฒนาการของกบ. แผนภูมิแสดงความสัมพันธ์ของหน่วยงานต่าง ๆ.

          แผนภูมิ กับ แผนผัง มีความหมายคล้ายกันตรงที่เป็นภาพจำลอง ซึ่งมักใช้ลายเส้นแสดงความสัมพันธ์ของสิ่งต่าง ๆ. แต่ต่างกันตรงที่ แผนผัง มักใช้แสดงตำแหน่งและความสัมพันธ์ของส่วนต่าง ๆ ของสถานที่ อาคาร ที่อยู่อาศัย เช่น แผนผังหมู่บ้าน. แผนผังอาคาร. แผนผังที่นั่งสอบ.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.