จิตกาธาน (๑๘ พฤศจิกายน ๒๕๕๑)
จิตกาธาน
จิตกาธาน (อ่านว่า จิด-ตะ -กา-ทาน) หมายถึงเชิงตะกอน คือที่ตั้งศพเพื่อฌาปนกิจ มีส่วนประกอบสำคัญอยู่ ๒ สิ่งได้แก่ ฐานเผา และตารางเผา
ฐานเผา ทำด้วยไม้เป็นรูปลูกบาศก์ทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีความกว้าง ความยาว และความสูง ประมาณ ๑ เมตร. ตามปรกติฐานเผาจะตั้งอยู่ที่พื้น ตัวฐานทั้งสี่ด้านปิดกระดาษสีมีลวดลาย หรือประดับด้วยฟักทองและมันเทศที่แกะสลักเป็นรูปต่าง ๆ เรียกว่า เครื่องสด.
ส่วนที่เป็นตารางเผา ประกอบด้วยเสาเหล็กสี่เหลี่ยม ๔ เสา ที่โคนเสาทั้ง ๔ มีตะแกรงเหล็กสำหรับเป็นที่รองรับโกศหรือหีบ. รอบตะแกรงทั้งสี่ด้านประกับกาบกล้วยแกะสลัก ยอดเสามีเพดานบุผ้าขาวทับด้วยสังกะสีหรือหยวกกล้วยเพื่อกันไฟ.
ที่มา : บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.