เทียม (๑) (๒๒ มิถุนายน ๒๕๕๒)

เทียม (๑)

          คำว่า  เทียม  มีความหมายว่า  ทำตามอย่างให้เหมือนหรือคล้ายของจริงของแท้  เช่น  หนังเทียม  ของเทียม  ดาวเทียม.  ของเทียม เป็นสิ่งที่ทำขึ้นคล้ายของจริง  มีลักษณะเหมือนของจริง หรือเปรียบคล้ายของจริง  จุดประสงค์เพื่อให้มีสิ่งที่ใช้ประโยชน์ได้เท่าของจริงหรือเหมือนของจริง  เช่น  เพชรเทียม เป็นวัสดุที่มีแสงแวววาวมองเหมือนเพชร แต่ไม่ใช่เพชรจึงมีราคาถูกกว่ามาก.  ฝนเทียม  เป็นฝนที่ทำให้เกิดขึ้นด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์  แม้จะเป็นฝนเทียม  แต่น้ำที่ตกลงมาก็เป็นน้ำฝนที่ให้ความชุ่มชื้นแก่ไร่นาและพื้นที่ทำการเกษตรกรรมได้.  ดาวเทียม คือวัตถุที่มนุษย์สร้างขึ้นให้โคจรรอบโลกหรือรอบเทหวัตถุอื่นในฟากฟ้าอื่น  มีอุปกรณ์เพื่อการปฏิบัติงานต่าง ๆ  เช่น  สำรวจอวกาศ  รวบรวมข้อมูลความรู้เกี่ยวกับอวกาศ พื้นผิวโลก และในโลก    รับส่งสัญญาณคลื่นวิทยุและโทรทัศน์จากพื้นที่ต่าง ๆ บนโลก  เป็นต้น  วัตถุนี้ลอยอยู่คล้ายดาว  จึงเรียกว่า ดาวเทียม.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๒ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

แช็ต (๑๑ มิถุนายน ๒๕๕๒)

แช็ต

          แช็ต หมายถึง พูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ด้วยการพิมพ์ข้อความโต้ตอบกันทางคอมพิวเตอร์. แช็ต มาจากคำภาษาอังกฤษ chat หมายถึง พูดคุยอย่างไม่เป็นทางการ.

          สิ่งที่พูดคุยหรือส่งมาแลกเปลี่ยนกันมีทั้งข้อความ เสียง ภาพนิ่ง และภาพเคลื่อนไหว ผู้ที่พูดคุยกันอาจจะรู้จักหรือไม่รู้จักกันมาก่อนก็ได้ แต่ต้องลงทะเบียนสมัครเป็นสมาชิก    ถ้าไม่ลงทะเบียนก็สามารถอ่าน ฟัง และดูภาพได้ แต่ไม่สามารถแสดงความคิดเห็นโต้ตอบได้  เรื่องที่ผู้ใช้คอมพิวเตอร์คุยกันมีมากมายหลายประเภท แล้วแต่ความสนใจ เช่น การเมือง การศึกษา สุขภาพ เรื่องราวในวงการบันเทิง ฯลฯ   เรื่องต่าง ๆ เหล่านี้มีทั้งเรื่องซึ่งมีแหล่งอ้างอิงที่เชื่อถือได้และความเห็นส่วนตัว การแช็ตจึงเป็นเสรีภาพที่ไร้ขอบเขต ผู้ใช้ต้องมีวิจารณญาณในการรับข้อมูล

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๒ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

หลังขดหลังแข็ง (๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๒)

หลังขดหลังแข็ง

          หลังขดหลังแข็ง   เป็นสำนวน หมายความว่า  ตรากตรำจนหลังแข็ง   มีนัยความหมายว่า ไม่มีเวลาพักผ่อน  หรือไม่ได้นอนพักเลย   เช่น  เขาต้องทำงานหลังขดหลังแข็งกว่าจะได้เงินมาเลี้ยงครอบครัว.   เขามีการศึกษาน้อยจึงต้องทำงานหลังขดหลังแข็งเพื่อหาเลี้ยงตัวไปวัน ๆ.    คำว่า  หลังขด  แปลว่า  หลังงอ   เนื่องจากการยืนและก้มตัวทำงาน  เช่น ชาวนาที่ยืนดำนาเป็นเวลานาน ๆ  หลังที่ก้มอยู่นานจะโค้งงอ  ผู้ที่ทำงานในลักษณะนี้นาน ๆ  เมื่อมีอายุมากหลังก็จะโค้งงอ  ยืดตัวขึ้นให้หลังตรงไม่ได้.    คำว่า หลังแข็ง  หมายถึง หลังที่ยึดแข็งเพราะอยู่ในท่าใดท่าหนึ่งนานๆ   เช่น  นั่งทำงานนาน ๆ ทำให้หลังแข็งต้องลุกขึ้นบิดตัวไปมาบ้าง.  หลังขดหลังแข็ง ใช้เป็นสำนวนเปรียบ เทียบ   การทำงานที่ต้องตรากตรำอยู่นาน  ไม่ได้พักผ่อน ไม่ได้นอนพักหลังจนหลังแข็งหลังงอ.

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๒ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

สิทธิประโยชน์ (๒๐ พฤษภาคม ๒๕๕๒)

สิทธิประโยชน์

          คำว่า สิทธิประโยชน์ ประกอบด้วยคำว่า สิทธิ กับ ประโยชน์.  สิทธิ หมายถึง อำนาจที่จะทำการใด ๆ ได้ตามที่กฎหมายระบุไว้ เช่น สิทธิเด็ก  สิทธิผู้บริโภค.  ประโยชน์ หมายถึง สิ่งที่เป็นผลดีหรือเป็นคุณ หรือสิ่งที่มีผลใช้ได้ดีกับที่คิดมุ่งหมายไว้ เช่น ประโยชน์ของข้าวกล้อง. ประโยชน์ของการไม่สูบบุหรี่.

          สิทธิประโยชน์ หมายถึง ประโยชน์ที่ได้ตามสิทธิ์ คือสิ่งที่เป็นผลดีที่บุคคลใด ๆ พึงจะได้รับตามที่ระบุไว้ในกฎหมายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับบุคคลนั้น เช่น ระบุไว้ในสัญญา สนธิสัญญา กฎ ระเบียบต่าง ๆ เช่น บริษัทประกันชีวิตบางแห่งให้สิทธิประโยชน์แก่ผู้เอาประกันสูงกว่าบริษัทอื่น.  พนักงานบริษัทนี้ได้รับสิทธิประโยชน์เป็นค่าเช่าบ้าน.  สิทธิประโยชน์ที่อุตสาหกรรมยางพาราให้แก่ผู้ประกอบกิจการอุตสาหกรรม คือกรรมสิทธิ์ถือครองที่ดินในนิคมอุตสาหกรรมยางพารา

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

คลิก (๑๐ มิถุนายน ๒๕๕๒)

คลิก

          คลิก มาจากภาษาอังกฤษ click  คลิก เป็นศัพท์คอมพิวเตอร์ หมายถึง กดแล้วปล่อยปุ่มบนอุปกรณ์ควบคุม โดยให้เคอร์เซ่อร์หรือตัวชี้ตำแหน่งอยู่ตรงกับสัญรูปบนจอคอมพิวเตอร์เพื่อเลือกคำสั่งหรือเลือกตำแหน่งให้คอมพิวเตอร์ทำงาน เช่น เมื่อคลิกที่สัญรูปเอกสาร ภาพแฟ้มต่าง ๆ ที่เก็บข้อมูลไว้จะปรากฏขึ้น. เมื่อคลิกที่สัญรูปแสดงโปรแกรมใดโปรแกรมหนึ่ง โปรแกรมนั้นก็จะเริ่มทำงาน

          คลิก เป็นคำทับศัพท์ ไม่ต้องใส่ไม้ตรี เพราะพยัญชนะต้น ค เป็นอักษรต่ำ เมื่อใช้สระสั้น และตัวสะกดเป็นแม่กก เสียงวรรณยุกต์เป็นเสียงตรีอยู่แล้ว จึงไม่ต้องใส่เครื่องหมายใด ๆ อีก

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๒ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.

ดุด่าว่ากล่าว (๓๐ พฤษภาคม ๒๕๕๒)

ดุด่าว่ากล่าว

          ดุด่าว่ากล่าว หมายถึง ตำหนิหรือตักเตือน เช่น ถ้าลูกทำผิด พ่อแม่ก็ควรจะดุด่าว่ากล่าวบ้าง. คำว่า ดุด่าว่ากล่าว ประกอบด้วยคำว่า ดุ ด่า ว่า และ กล่าว

          ดุ หมายถึง ว่ากล่าวเพราะทำสิ่งที่ไม่ถูกต้องหรือไม่อยู่ในโอวาท เป็นกริยาที่ผู้ใหญ่ใช้กับผู้น้อย เช่น ห้ามแล้วถ้าขืนทำก็ต้องถูกดุ. เขาถูกครูดุเรื่องที่ไม่ถอดรองเท้าก่อนเข้าห้องเรียน.

          ด่า หมายถึง ใช้ถ้อยคำหยาบว่าผู้อื่น เช่น คนอะไรหน้าตาก็ดี แต่ด่าคนเหมือนแม่ค้าปากตลาด.

          ว่า หมายถึง ใช้ถ้อยคำติหรือดุ เช่น ถ้าว่ากันไม่ได้ก็เห็นจะทำงานด้วยกันไม่ได้.

          ว่ากล่าว หมายถึง ตำหนิ ตักเตือน เช่น พ่อแม่ควรว่ากล่าวลูกเสียบ้างมิฉะนั้นจะเหลิง. เด็กคนนี้ว่ากล่าวแล้วยังไม่เชื่อฟัง ก็จะต้องลงโทษ

ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๓๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.