ทั้งหมด:

          นันทนาการ (นัน-ทะ-นา-กาน)  เป็นศัพท์บัญญัติแทนคำว่า recreation ในภาษาอังกฤษ หมายถึง การพักผ่อนเพื่อฟื้นฟูกำลังกายและกำลังใจหลังจากที่ได้ปฏิบัติงานอย่างเหน็ดเหนื่อยมาแล้ว เช่น ทหารที่ออกรบอย่างหนักมาแล้วสักระยะหนึ่งจะได้กลับมาฐานทัพเพื่อฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจเพื่อกลับออกไปรบใหม่.  ในช่วงที่พักนี้จึงมีกิจกรรมที่ทำให้รื่นเริงสนุกสนาน. ในภาษาไทยใช้คำว่า นันทนาการ ซึ่งเป็นคำที่ประกอบด้วยคำว่า นันทนา  แปลว่า ความรื่นเริง ความยินดี กับคำว่า การ.

          นันทนาการ แปลว่า การสร้างความรื่นเริงยินดี การมีความรื่นเริง ตรงกับความหมายของคำว่า recreation.

ผู้เขียน  ศ. ดร.กาญจนา  นาคสกุล  ราชบัณฑิต  สำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสถาน

ผู้เขียน  ศ. ดร.กาญจนา  นาคสกุล  ราชบัณฑิต  ประเภทวรรณศิลป์  สาขาวิชาภาษาไทย สำนักศิลปกรรม

          เต้นแร้งเต้นกา เป็นคำกริยา หมายความว่า กระโดดโลดเต้นกันอย่างสนุกสนาน เช่น เวลาที่ครูยังไม่เข้าห้องสอน เด็ก ๆ ก็มักจะเต้นแร้งเต้นกากันไปตามเรื่อง พอบอกว่าคุณพ่อจะพาไปเที่ยวทะเลเด็ก ๆ ก็เต้นแร้งเต้นกาด้วยความดีใจ.

          คำว่า เต้นแร้งเต้นกา เกิดจากคำว่า เต้นแร้ง กับ เต้นกา. ในภาษาไทยถิ่นมีคำว่า กา หรือ ก๋า แปลว่า เต้น. เต้นกา จึงเป็นคำซ้อน แปลว่า เต้น. เมื่อใช้ว่า เต้นกา แปลว่า เต้น แล้ว ต่อมาจึงเติมคำว่า เต้นแร้ง เข้าคู่เป็นคำเสริมสร้อย กลายเป็นคำว่า เต้นแร้งเต้นกา ไม่ใช่เต้นเหมือนแร้งเหมือนกา.

ผู้เขียน  ศ. ดร.กาญจนา  นาคสกุล  ราชบัณฑิต  ประเภทวรรณศิลป์  สาขาวิชาภาษาไทย สำนักศิลปกรรม

          บานแผละ (บาน-แผฺละ)  เป็นคำเรียกส่วนหนาของกำแพงโบสถ์วิหารตรงที่เป็นขอบประตูหน้า. โดยทั่วไปขอบประตูและขอบหน้าต่างของโบสถ์วิหารมักจะมีความหนา. บานประตูหน้าต่างจะเปิดเข้า. เมื่อเปิดประตูหน้าต่าง บานประตูหน้าต่างจะปิดแปะไปตรงส่วนหนาของกำแพงตรงที่เป็นขอบประตูขอบหน้าต่าง ซึ่งเรียกว่า บานแผละ นั้นทั้งหมด. แต่เมื่อปิดประตูหน้าต่างบานแผละก็จะปรากฏให้เห็น. จิตรกรมักจะวาดรูปสัตว์ต่าง ๆ ในป่าหิมพานต์ รูปสัตว์แปลก ๆ ตามจินตนาการของจิตรกรไว้ตรงบานแผละนั้น.

ผู้เขียน  ศ. ดร.กาญจนา  นาคสกุล  ราชบัณฑิต  สำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสถาน

          การยืน เดิน นั่ง นอน เป็นอาการปรกติของคนโดยทั่วไป. คนแต่ละชาติมีวัฒนธรรมแตกต่างกัน จึงถือลักษณะที่ถือว่า สุภาพ หรือ ไม่สุภาพ ต่างกันไป. คนไทยนิยมมารยาทที่นุ่มนวล อ่อนน้อม ไม่เก้งก้าง ไม่ขึงขังตึงตัง. เวลานั่ง ถ้าเก็บขาเก็บเท้าเรียบร้อยก็ถือว่า สุภาพ. ถ้านั่งกางขา เหยียดขา ยกเท้าขึ้นมา หรือยกขาไขว้กันอย่างไขว่ห้าง มักถือว่าไม่สุภาพ. การนั่งไขว่ห้างต่อหน้าผู้ใหญ่ ถือว่าไม่สุภาพ. ยิ่งเป็นผู้หญิงนอกจากจะดูไม่สุภาพแล้ว ยังดูไม่งามด้วย. ถ้านุ่งกระโปรงแคบสั้น ก็ควรจะนั่งไขว้เท้ากันไว้ หรือเอียงขาให้พับไปด้านหนึ่ง จะทำให้ดูเรียบร้อยและสุภาพ.

ผู้เขียน  ศ. ดร.กาญจนา  นาคสกุล  ราชบัณฑิต  สำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสถาน